انجام چه اموری در مکه مکرمه ممنوع است؟!

مکه به عنوان مقدس‌ترین شهر اسلام و قبله‌گاه مسلمان سالانه میزبان صدها میلیون زائر و مسافر از سراسر جهان است. شهر مکه نیز همانند بسیاری از شهرهای دیگر در سراسر جهان قوانین و مقررات منحصربه‌فردی دارد و افرادی که وارد این شهر می‌شوند موظف هستند که به این قوانین پایبند باشند. در اصل فعالیت‌ها و کارهای مختلفی در شهر مکه از نظر قانونی یا شرعی ممنوع هستند و مسافران و زائران نباید اقدام به انجام آن‌ها نمایند. در ادامه مطلب به بررسی امور ممنوع در مکه و دلایل آن‌ها پرداخته خواهد شد.

اموری که در مکه ممنوع هستند

سالانه صدها میلیون نفر از سراسر جهان با خرید فیش حج عمره و تمتع و یا به منظور سفر به سرزمین وحی مشرف شده و به از اماکن زیارتی و تاریخی و توریستی آن دیدن می‌کنند. چنانچه قوانین و مقرراتی وجود نداشته باشد مدیریت و کنترل این جمعیت می‌تواند چالش‌ها و مشکلات متعددی به همراه داشته باشد. در اصل قوانین می‌توانند باعث استحکام روابط اجتماعی، ایجاد اعتماد متقابل و همچنین مدیریت ساده‌تر می‌شود. از جمله امور ممنوع در مکه می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

• تملّک اشیای پیدا شده

یکی از امورات ممنوعه در شهر مکه تملک اشیا و اجسام پیدا شده است. دراین‌باره احادیث مختلفی نیز وجود دارد. امام صادق (ع) دراین‌باره می‌فرمایند: اشیای پیدا شده (لُقَطه) دو نوع هستند:

یکی آن چیزی که در حرم پیدا شده است و باید تا یک سال اعلام کرد، اگر صاحبش مشخص شد که هیچ، وگرنه باید آن را صدقه داد.

دوم لُقطه غیر حرم که باید تا یک سال اعلام کرد، اگر صاحبش مشخص شده به او بازگردانده می‌شود و در غیر این صورت یابنده می‌تواند شی را نزد خود نگه دارد.

محمّد بن رجاء ارجانی: به امام هادی (ع) نوشتم: در مسجد الحرام بودم، دیناری دیدم. خم شدم که بردارم، دینار دیگری دیدم. سنگریزه‌ها را گشتم، دینار سوّمی یافتم، آن‌ها را برداشتم و اعلام هم کردم، صاحب آن‌ها یافت نشد. نظرتان دراین‌باره چیست؟ حضرت نوشت: آن چه را از قضیّه دینارها نوشتی، فهمیدم. اگر نیازمندی، یک سوّم را صدقه بده و اگر توانگری، همه را صدقه بده.

• ورود افراد غیرمسلمان

از دیگر مواردی که در شهر مکه به عنوان امر ممنوع و حرام شناخته می‌شود می‌توان به ورود غیرمسلمان اشاره کرد.

حنان: به امام صادق (ع) گفتم: «چرا به خانه خدا «بیت‌الله الحرام» گویند؟» فرمود: چون که ورود مشرکین به آن حرام است.

امام صادق (ع): ذمّیان (اهل کتاب در پناه حکومت اسلام) وارد حرم و سرزمین هجرت نشوند و از این دو جا بیرون می‌شوند.

امام صادق (ع): درباره این آیه که «خانه‌ام را برای طواف کنندگان و معتکفان و رکوع و سجود کنندگان پاک سازید» فرمود: یعنی خانه خدا را از مشرکان دور نگهداریم.

• ذبح شکار

در مورد ذبح شکار در مکه نیز احادیث متعددی وجود دارد و انجام این کار در شهر مکه قدغن می‌باشد.

امام صادق (ع): شکار را در حرم نباید ذبح کرد، هر چند در بیرون حرم صید شده باشد.

شهاب بن عبد ربّه: به امام صادق (ع) گفتم: با جوجه‌هایی که از غیر مکه می‌آورند سحری می‌خورم. آن‌ها را در حرم ذبح می‌کنند و با آن سحری می‌خورم. حضرت فرمود: سحری تو سحری بدی است. آیا نمی‌دانی آن چه را زنده وارد حرم کنند، ذبح و نگه‌داشتن آن بر تو حرام است؟

امام صادق (ع): در مکّه، جز شتر، گاو، گوسفند و مرغ، نباید ذبح شود.

• شکستن امنیّت

پیامبر اکرم (ص) در روز فتح مکّه: خداوند روزی که آسمان‌ها و زمین را آفرید، مکّه را حرام ساخت و تا برپایی قیامت نیز حرام است و برای هیچ‌کس پیش از من حلال نشده و برای احدی پس از من نیز حلال نخواهد شد و برای من جز ساعتی از یک روز، حلال نشده است.

عمرو بن سعید، گروه‌هایی را به مکّه اعزام می‌کرد. ابو شریح به او گفت: ای امیر! اجازه بده سخنی را از قول پیامبر (ص) در فردای روز فتح مکّه برایت بازگویم. دو گوشم شنید و با قلبم دریافتم و دو چشمم دید هنگامی که پیامبر آن سخن را گفت. پس از حمد و ثنای خدا فرمود: مکه را خداوند حرام کرده، ولی مردم حرامش ندانستند! برای هیچ‌کس که به خدا و قیامت ایمان دارد حلال نیست که در آن، خونی بریزد و درختی را قطع کند. پس اگر کسی در پی رخصت بود و به جنگ پیامبر (ص) در مکه استناد کرد، بگویید: خداوند به پیامبرش اجازه داد و به شما اجازه نداده است. همانا خداوند تنها یک ساعت از یک روز را در آن به من اجازه داد. سپس احترام امروزش مثل احترام دیروز بازگشت. (این سخن را) حاضر به غایب برساند.

ابوبصیر: از امام صادق (ع) درباره کسی پرسیدم که می‌خواهد به مکه یا مدینه، برود، آیا همراه داشتن سلاح برای او مکروه است؟ فرمود: اشکالی ندارد که سلاح از شهر خود بیرون ببرد، ولی وقتی وارد مکه می‌شود، آن را آشکار نسازد.

• شکار و کندن درخت

همان‌طور که در بسیاری از نقاط جهان شکار کردن قطع کردن درختان خلاف قوانین است در شهر مکه نیز از امور ممنوعه به شمار می‌رود.

پیامبر اکرم (ص) در روز فتح مکّه: این شهری است که خداوند روزی که آسمان‌ها و زمین را آفرید، حرمتش بخشید و این شهر با حرمت خدا تا روز قیامت حرام است، نه خارش چیده می‌شود، نه شکارش رمانده می‌شود، نه یافته شده‌اش برداشته می‌شود، مگر کسی بخواهد اعلام کند، (تا صاحبش پیدا شود) و گیاهان تازه روییده‌اش چیده نمی‌شود. عبّاس گفت: یا رسول‌الله، جز گیاهِ «اِذْخِر» که برای تزیین و برای خانه هایشان است. پیامبر فرمود: جز اِذخر.

پیامبر خدا (ص): گیاه حرم چیده نمی‌شود، درخت آن و خار آن قطع نمی‌شود و شکارش رمانده نمی‌شود…، پس هر که را دیدید که گیاه حرام را چیده یا درختش را قطع کرده یا شکارش را رمانده است، برای شما رواست که ناسزایش بگویید یا پشت او را در حدّی که در حرم حلال است به درد آورید.

1. امام باقر (ع): خداوند حرام ساخته که گیاه حرمش چیده یا درخت آن قطع شود مگر گیاه اِذخر یا پرنده آن صید گردد.
2. امام صادق (ع): از درخت مکّه جز درخت خرما و درخت میوه، کنده نمی‌شود.
3. امام صادق (ع): هرچه که در حرم می‌روید، بر همه مردم حرام است (چیدنش) مگر آن چه را خودت رویانده و کاشته‌ای.

جمع‌بندی نهایی

شهر مکه به عنوان مقدس‌ترین شهر اسلام سالانه میزبان صدها میلیون مسافر و زائر از سراسر جهان است. این شهر همانند سایر نقاط جهان قوانین و مقررات منحصربه‌فردی دارد. از جمله امور ممنوع در مکه می‌توان به شکار و کندن درختان، ذبح شکار، ورود غیرمسلمان، شکستن امنیت، تملک اشیای پیدا شده و … اشاره داشت.