در دین اسلام و برای مسلمانان هیچ سعادتی بالاتر از مشرف شدن به خانه خدا و زیارت سرزمین وحی نیست و حج به عنوان کامل‌ترین عبادت در این دین شناخته می‌شود. سالانه صدها میلیون از مسلمانان سراسر جهان برای اجرای مراحل و مناسک حج‌های عمره و تمتع راهی عربستان می‌شوند. یکی از مستحباتی که در حج بسیار مورد توجه قرار گرفته است خرید سوغات و هدایا برای آشنایان، دوستان و … است. در ادامه مطلب به بررسی و معرفی محبوب‌ترین سوغاتی‌های حجاج از مکه پرداخته خواهد شد.
نقش و اهمیت سوغات در دین اسلام
آوردن سوغاتی از سفر و هدیه دادن در دین اسلام همانند اعمالی همچون عیادت از مریض و … به عنوان یکی عمل مستحب شناخته می‌شود اما همواره تأکید زیادی بر آن شده است چرا که سوغاتی و هدیه می‌تواند به استحکام روابط و نزدیکی افراد، ایجاد سرور، خوشحالی و زنده نگه‌داشتن یادها، از بین بردن دشمنی و بخل و منجر شود. در روایتی از امام صادق علیه‌السلام بیان کرده‌اند، هنگام بازگشت از سفر برای خویشان خود سوغات بیاورید هر چند اگر قطعه سنگی باشد.
محبوب‌ترین سوغاتی مکه
هرچند که مشرف شدن به سرزمین وحی و خانه خدا می‌تواند بهترین و لذت‌بخش‌ترین سوغات برای هر فرد مسلمان باشد اما حجاج معمولاً بعد از اتمام حج و قبل از برگشتن اقدام به خرید هدایا و سوغات مختلفی برای اقوام، خانواده، دوستان و آشنایان می‌کنند. از جمله محبوب‌ترین سوغاتی‌هایی که حجاج از مکه می‌توانند تهیه کنند می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
-
آب زمزم
شاید بتوان با قطعیت گفت که محبوب‌ترین سوغاتی مکه، آب زمزم است که به عنوان آب شفابخش شناخته می‌شود. از نظر مسلمانان این آب از ویژگی‌هایی همچون عاری بودن از هرگونه میکروب و باکتری، کمک به سلامت دندان و استخوان، حاوی انرژی مثبت، کاهش خستگی و افسردگی و پیشگیری از بیماری‌های مختلف و … برخوردار است و می‌تواند بهترین سوغات ممکن از شهر مکه باشد. حجاج حتی اگر هیچ هدیه و سوغاتی تهیه نکنند حتماً مقداری آب زمزم به همراه خود می‌آورند.
-
لوازم عبادت
لوازم عبادت که شامل مواردی همچون تسبیح، سجاده، کلاه، قرآن و … هستند از دیگر هدایایی هستند که می‌توانند به عنوان محبوب‌ترین سوغاتی مکه شناخته شوند. این هدایا علاوه بر ارزش مادی می‌توانند ارزش معنوی بسیار زیادی داشته باشند به همین دلیل از رایج‌ترین و محبوب‌ترین سوغاتی‌های حج به شمار می‌روند.
-
اکسسوری ها
علاوه برای هدایای معنوی همچون آب زمزم و هدایای عبادتی، اکسسوری ها نیز از محبوب‌ترین هدایا و سوغاتی‌های حج به شمار می‌روند. از جمله رایج‌ترین اکسسوری ها می‌توان به انگشتر، ساعت، دستبند، گردنبند، عطر و ادکلن و … اشاره کرد. هر کدام از این موارد در حالت عادی نیز می‌توانند یک هدیه و کادوی درخور و مناسب باشند و زمانی که توسط حجاج از سرزمین وحی آورده می‌شوند به عنوان سوغاتی‌های متبرک و ارزشمند شناخته شده و از محبوبیت و ارزش بالایی برخوردار خواهند بود. علاوه بر موارد گفته شده طلا و جواهرات نیز محبوبیت بالایی دارد چرا که در مقایسه با بسیاری از کشورهای دیگر، قیمت طلا و جواهر در عربستان کمتر است و افراد می‌توانند با هزینه‌های کم، هدایای زیبا و پسندیده‌ای تهیه کنند.
-
البسه
از دیگر هدایا و سوغاتی‌هایی که می‌توان از مکه خریدار کرد، انواع لباس‌های زنانه، مردانه و بچگانه است. علاوه بر لباس‌های عادی در مکه می‌توان انواع لباس‌های عربستانی شامل سربند، غطره و لباس حجازی عربستانی، شال، کفش، انواع پارچه‌ها و … را خریداری کرد و به عنوان یادگاری به آشنایان هدیه داد.
-
صنایع دستی
در کنار موارد گفته شده، حجاج می‌توانند از صنایع دستی عربستان نیز به عنوان هدیه و سوغات استفاده کرده و آن‌ها را خریداری کنند. مجسمه‌ها و مصنوعات چوبی، ماکت حرمین شریفین، تابلوها و … از جمله رایج‌ترین صنایع دستی عربستان هستند که محبوبیت بیشتری در میان حجاج دارند.
-
لوازم دیجیتال و الکترونیک
هرچند که لوازمی همچون فلش، گوشی موبایل، اسپیکر، هدفون، دوربین، پاوربانک و … در همه جا به سادگی یافت شده و در دسترس هستند اما این لوازم نیز از محبوب‌ترین و رایج‌ترین هدایا و سوغاتی‌های مکه به شمار می‌روند و بسیاری از حجاج ترجیح می‌دهند که از آن‌ها به عنوان هدیه و سوغات حج استفاده کنند. در مقاله دیگری با عنوان خرید فیش حج تمتع به بررسی کامل شرایط خرید فیش انواع حج‌ها و قوانین آن پرداخته شده که می‌تواند اطلاعات مفید و مؤثری در اختیار خواننده قرار بدهد.
-
لوازم بهداشتی و آرایشی
در دین اسلام همواره تأکید زیادی بر نظافت و آراستگی شده است و همین امر موجب شده است که بسیاری از لوازم آرایشی و بهداشتی از محبوبیت بالایی در مکه برخوردار باشند. ازجمله رایج‌ترین لوازم بهداشتی و آرایشی که می‌تواند به عنوان سوغات حج خریداری کرد شامل عود، سواک، حنا و … هستند که می‌توانند فواید و مزایای متعددی داشته باشند.
علاوه بر موارد گفته شد خوراکی‌هایی مانند خرما از محبوبیت بالایی در میان حجاج برخوردارند و این ماده غذایی نیز می‌تواند یک سوغاتی محبوب باشد.
حجاجی که سالانه به سرزمین وحی مشرف می‌شوند تمایل دارند بعد از اتمام حج، هدایا و سوغاتی‌های مختلفی برای دوستان، آشنایان، خانواده و فامیل خریداری کنند. هرچند که محبوب‌ترین سوغاتی مکه در میان حجاج لوازم نمازگزار مانند تسبیح است اما مواردی همچون آب زمزم، لوازم عبادت، اکسسوری ها، البسه، صنایع دستی، لوازم دیجیتال و الکترونیک، لوازم بهداشتی و آرایشی و … نیز می‌توانند از محبوب‌ترین و معروف‌ترین هدایای شهر مکه باشند که حجاج می‌توانند خریداری کنند.